O co spytać fotografa ślubnego i kamerzystę?

Zdjęcia i film wideo ze ślubu to pamiątka, która wraz z upływem lat – nabiera jeszcze większej wartości sentymentalnej. Wspomnienia zawarte na materiałach od fotografa lub kamerzysty zostają z nami na zawsze i chętniej do nich wracamy podczas rocznic czy spotkań z bliskimi. Warto więc zadbać o to, aby było do czego wracać z uśmiechem na twarzy 🙂

Wskazówki: Zanim wyślesz zapytanie…

1. Portfolio

Sprawdź portfolio fotografa lub kamerzysty, zobacz czy jego styl zdjęć Ci odpowiada. Zwróć szczególną uwagę czy w korzystnym świetle prezentuje Pary Młode, to jak radzi sobie w pracy przy złym oświetleniu (po zmroku) i czy nie nadużywa różnych efektów oraz Photoshopa, co może dawać wrażenie sztuczności. Wybierz tak, abyś za 5 czy 10 lat nadal była zadowolona z efektu końcowego.

2. Opinie

Poczytaj opinie w internecie (np. na portalach ślubnych, na Facebooku czy Google) i popytaj znajomych, może mają kogoś godnego polecenia. Im więcej znajdziesz – tym lepiej. Nie bój się szukać i w razie co nawiąż pod opinią dyskusję, by dopytać o szczegóły. Przejrzyj także rankingi fotografów i kamerzystów ślubnych. Internet to nieskończona skarbnica wiedzy!

3. Pomyśl, na czym zależy Ci najbardziej

Zastanów się, czego dokładnie oczekujesz od fotografa i kamerzysty. Jakich ujęć, w jakim stylu, czasu trwania ich pracy, co ma wchodzić w skład pakietu, jakiej długości ma być film główny, ile zdjęć powinien finalne przesłać fotograf i przede wszystkim jaki macie z przyszłym mężem maksymalny budżet na usługi foto-video. Określ jasno swoje oczekiwania, możecie też poszukać przykładów np. zdjęć grupowych (polecam Pinterest) czy teledysków ślubnych (w tym przypadku niezawodny jest YouTube lub Vimeo 🙂 ).

4. Redukcja kosztów

Aby zredukować koszty wesela, poszukaj firmy, która świadczy usługi foto-video. Duet z jednej firmy często bardziej się opłaca (zdarza się rabat przy łączeniu usług), niż dwóch różnych podwykonawców. Jeśli cena w pewnym momencie Cię przerazi, spytaj czy mogą dostosować ofertę wg Twoich potrzeb (np. zmniejszona liczba zdjęć, wyrzucenie z oferty kilku elementów na potrzeby redukcji kosztów, krótszy czas pracy). Im szybciej zaczniesz szukać – tym lepiej. Większy wybór firm, więcej dostępnych terminów i więcej ofert cenowych do porównania. Nie zostawiaj poszukiwań na ostatnią chwilę, bo możesz nie mieć wtedy zbyt dużego wyboru i słono przepłacić (lub w drugą stronę – zapłacić mało, ale otrzymać materiały fatalnej jakości).

5. Czy warto rezygnować z kamerzysty lub fotografa?

Celem redukcji kosztów, wiele par ostatnimi czasy rezygnuje z usług kamerzysty i ma samego fotografa. Z mojej perspektywy jednak widzę, że my sami częściej wracamy do filmu i teledysku ślubnego, niż do zdjęć (mimo, że nie lubię swojego głosu) 🙂 To film tak naprawdę uwiecznia najlepsze momenty z tego najważniejszego dnia – błogosławieństwo, słowa przysięgi małżeńskiej, pierwszy taniec, życzenia od gości, tańczącą babcię czy dziadka, których wkrótce może zabraknąć na świecie czy ubaw gości podczas zabaw oczepinowych! Dlatego zanim zrezygnujecie całkowicie z kamerzysty, zastanówcie się pięć razy, żebyście później tego nie żałowali! Pamiętajcie, że ten dzień jest niepowtarzalny i drugiej szansy, by uwiecznić te cudowne chwile po prostu nie będzie 🙂

O co zapytać fotografa ślubnego?

Przejdźmy więc do meritum. Oto pytania, które warto zadać drogą mailową lub podczas spotkania twarzą w twarz z Waszym potencjalnym fotografem. Wszystkie podzieliłam na sekcje, by łatwiej było Wam się w tym wszystkim odnaleźć 🙂 Do niektórych pytań dodałam swoje przemyślenia i komentarze, jak to w naszym przypadku wyglądało. Dzięki temu możecie mieć porównanie 🙂

Zdjęcia

1. Ile otrzymujecie łącznie zdjęć? W naszym przypadku było to ok. 760 obrobionych zdjęć. Zależało nam na ilości, przy zachowaniu wysokiej jakości. Większość fotografów w swojej ofercie ma niestety znacznie mniejszą ilość. Dlatego poszukiwania fotografa, który spełni oba nasze wymagania zajęły nam bardzo dużo czasu.

2. Co dokładnie zawiera pakiet? Przykładowo w naszym przypadku zawierał przygotowania Pary Młodej, błogosławieństwo, „first look”, ceremonię, wesele, oczepiny. Nie zawierał natomiast sesji narzeczeńskiej (ale jeśli byśmy się na nią zdecydowali, dostalibyśmy 15% zniżki).

3. Czy zdjęcia będą obrabiane przez fotografa? Powinny 😉

4. Czy pakiet obejmuje także retusz zdjęć Pary Młodej? Np. zmatowienie świecącej skóry lub usunięcie mankamentu.

5. Czy fotograf wykonuje także zdjęcia grupowe? My mieliśmy jedno grupowe wszystkich gości i żałujemy że nie wygospodarowaliśmy więcej czasu, by porobić sobie zdjęcia grupowe z najbliższą Rodziną 🙁 Czas tak szybko upłynął…

6. Czy otrzymujecie odbitki i w jakiej ilości? My dostaliśmy 30 sztuk od naszego fotografa (10 x 15 cm).

7. Czy otrzymujecie fotoalbum/fotoksiążkę dla Was oraz Rodziców i czy ewentualnie jest możliwość dokupienia? My w cenie pakietu mieliśmy jedną fotoksiążkę dla nas. W internecie jest też kilka generatorów fotoksiążek on-line, za pomocą których w prosty sposób możecie sami stworzyć własny album z Waszymi zdjęciami ze ślubu i wesela 🙂

8. W jakiej formie dostarczone będą zdjęcia (pendrive, dostęp do albumu)? W naszym przypadku był to drewniany pendrive w ładnym pudełeczku.

9. Czy przekazują również surowe zdjęcia (nieobrobione)? My niestety nie mieliśmy takiej możliwości, ale może Wasz fotograf by się zgodził dać Wam większą ilość materiału np. za dodatkową opłatą 🙂

10. Jaki jest czas oczekiwania na materiały? My czekaliśmy niecałe 3 miesiące, czyli raczej standardowo 🙂 Są też fotografowie, którzy za dodatkową opłatą mogą znacznie skrócić czas oczekiwania.

11. Czy materiał będzie opublikowany na ich stronie www lub w mediach społecznościowych? W naszym przypadku musielibyśmy dopłacić dodatkowo 50% więcej, gdyby zdjęcia były wyłącznie do naszej dyspozycji.

Sesja plenerowa

12. Czy pakiet obejmuje sesję plenerową? Nasz obejmował 🙂

13. Czy sesja plenerowa odbywa się w dniu ślubu (tzw. miniplener), czy w innym, ustalonym terminie? Koncepcja minipleneru nigdy do mnie nie przemawiała, więc w naszym przypadku w grę wchodził plener w innym terminie. Nie chcieliśmy po prostu tracić czasu w dniu ślubu czy w trakcie wesela opuszczać na godzinę naszych gości.

14. Ile trwa plener/miniplener i ile zdjęć obejmuje? Z puli 762 zdjęć, 135 stanowiły zdjęcia z sesji plenerowej.

15. Jeśli sesji plenerowej nie ma w pakiecie, jaki jest jej koszt? Przeglądałam dużą ilość ofert, ceny sesji plenerowej wahały się między 500 a 1000 zł.

16. Czy plener może być wyjazdowy i jakby to wyglądało cenowo? O ile chcielibyście sesję w innym mieście lub kraju 🙂

17. W ilu lokalizacjach odbywa się plener i ile trwa? W naszym przypadku były to dwie lokalizacje. Nawet się nie spodziewaliśmy, że sesja plenerowa będzie tyle trwała! Razem z dojazdami zajęło nam to ok. 6 godzin!

18. Czy ma jakieś rekomendacje dla Was, jeśli chodzi o miejsce sesji plenerowej? Dobry fotograf powinien rzucić kilkoma pomysłami, Wy też możecie poszukać swoich własnych inspiracji i coś zaproponować. My tak właśnie zrobiliśmy 🙂

Fotograf ślubny

19. Czy dojeżdża w miejsce Waszego ślubu/wesela? Kluczowe pytanie, od którego zależy czy w ogóle możecie liczyć na współpracę z tym fotografem. Większość raczej bez problemu dojeżdża na terenie całej Polski, czasem nawet w inne zakątki świata (za dodatkową opłatą 😉 ).

20. Ile lat pracuje w branży?

21. Jaki jest czas pracy fotografa w dniu ślubu – od której do której? W naszym przypadku fotograf był z nami od przygotowań, czyli od ok. 12 aż do 1 w nocy (aż skończyły się oczepiny).

22. Jeśli fotograf dojeżdża z daleka, to czy liczy za to dodatkowe pieniądze i po czyjej stronie jest koszt zapewnienia noclegu? Często fotografowie z innych miast liczą za dojazd określoną stawkę od kilometra.

23. W jakim stroju ubrany jest w dniu wesela? By nie rzucać się w oczy, większość fotografów stawia na czerń.

24. Czy pracuje w duecie? Jeśli zależy Wam, by materiału było jeszcze więcej lub chcecie mieć pewność, że żadna chwila nie zostanie pominięta – można oczywiście spytać o drugiego fotografa. My się nad tym zastanawialiśmy, ale koniec końców sobie to przekalkulowaliśmy i stwierdziliśmy, że jeden fotograf na pewno wystarczy 🙂

25. Czy dodatkowy fotograf jest płatny? Z reguły trzeba się liczyć z większą ceną.

26. Czy w razie sytuacji losowych jest w stanie zapewnić zastępstwo? W życiu bywają różne sytuacje, warto aby w umowie pojawił się taki zapisek.

27. Czy można się z nim spotkać osobiście/porozmawiać na Skype by się poznać i porozmawiać o ewentualnej współpracy? By zdjęcia wyszły fajnie i współpraca była udana, musicie mieć pewność, że macie do czynienia z profesjonalistą, który Wam doradzi, podpowie, powie jaki styl pracy lubi najbardziej, którą parę najmilej wspomina. My spotkaliśmy się z dwoma fotografami w kawiarni i uważamy, że dzięki temu dobrze wybraliśmy 🙂

28. Czy po Waszej stronie jest zapewnienie posiłków fotografowi? Warto się dowiedzieć i uzgodnić z salą weselną cenę (czy płatne za obsługę 50% czy 100% za talerzyk). Raczej zapewnienie posiłku to norma zarówno w przypadku kamerzystów, jak i fotografów. W dniu ślubu są przy Was od rana do nocy i aby wykonać swoją pracę jak najlepiej się da,  muszą przecież mieć chwilę, by naładować akumulatory: odpocząć i zjeść 🙂

Sprzęt i uprawnienia

29. Na jakim sprzęcie pracuje? Jeśli Was to ciekawi.

30. Czy ma zapasowy sprzęt w razie nieprzewidzianej sytuacji (baterie, dodatkowy aparat)? Powinien, obowiązkowo!

31. Czy tworzy kopię zapasową materiału? Ten dzień nie powtórzy się drugi raz. Gdyby materiał uległ uszkodzeniu w jakikolwiek sposób, Wy nie otrzymalibyście swoich zdjęć.

32. Czy posiada aktualne uprawnienia Kurii Diecezjalnej na fotografowanie w obiektach sakralnych (kościołach)? Powinien, jeśli zależy Wam na ślubie kościelnym. Bez tych uprawnień ksiądz udzielający Wam ślubu może nie pozwolić robić fotografowi zdjęć podczas ceremonii w kościele.

Płatności

33. Jak wygląda forma płatności i kiedy następuje rozliczenie za usługę? W naszym przypadku był to zadatek. Kolejną turę płaciliśmy w dniu ślubu, a trzeciej płatności (w wysokości 50%) dokonywaliśmy odbierając materiał.

34. Ile kosztuje w razie co dodatkowa godzina pracy fotografa w dniu wesela? Jeśli godziny pracy fotografa nie do końca spełniają Wasze oczekiwania, dopytajcie czy jest możliwość by został chwilę dłużej i ile by Was to w rezultacie kosztowało.

35. Ile wynosi zaliczka/ zadatek na poczet realizacji usługi? Różnica polega na tym, że zaliczka jest zwrotna, a zadatek w razie Waszej rezygnacji przepada. Jeśli fotograf jednak wycofa się ze współpracy powinien zwrócić Wam 100% wpłaconej kwoty.

O co pytać kamerzystę ślubnego?

Przejdźmy teraz do kamerzysty! Tak jak wspomniałam wcześniej, to właśnie od jego pracy zależy to, czy wszystkie najważniejsze chwile z Waszego ślubu, wesela i przygotowań zostaną ujęte na filmie.

Film

1.Co dostajecie w ramach pakietu? W naszym przypadku był to teledysk ślubny ok. 3 min., reportaż 30 min. – czyli najlepsze momenty ze ślubu i wesela, film dokumentalny 90 min. (główny film od momentu przygotowań, przez błogosławieństwo, ślub, wesele i oczepiny). Łącznie daje to ok. 2 godziny materiału.

2. Ile będzie trwał główny film? Wbrew pozorom 4-godzinne filmy to już rzadkość. Ciężko jest też obecnie znaleźć firmę, która oddaje Parze Młodej materiał dłuższy niż 45 minut. My chcieliśmy znaleźć złoty środek – aby film przede wszystkim nie był ani za krótki, ani za długi. Mimo moich obaw i długich poszukiwań – udało się 🙂

3. Czy dostaniecie teledysk? My mieliśmy w pakiecie. Z reguły taki teledysk trwa ok. 3 minut.

4. W jakiej formie dostarczą Wam film (pendrive, dostęp do dysku, DVD, Blu-Ray)? U nas były to 3 płyty DVD i 1 z Blu-Ray, wszystkie w ładnym opakowaniu z naszymi zdjęciami z sesji ślubnej. Po jednym opakowaniu daliśmy Rodzicom, a jeden egzemplarz zachowaliśmy dla siebie.

5. Czy przekazują również surowe materiały (wycięte/nieuwzględnione w filmie głównym)? Raczej to rzadko spotykane, ale zawsze możecie spytać 🙂

6. Jaki jest czas oczekiwania na materiały? W naszym przypadku było to ok. 5 miesięcy, czyli raczej standardowo + 2 tygodnie na otrzymanie finalnej wersji po kilku poprawkach. Znam niestety Parę, która na swój film musiała czekać ponad 2 lata. Warto więc domagać się o dodanie punktu w umowie, jeśli będziecie mieli taką możliwość, na temat kary finansowej za niedostarczenie materiałów np. w ciągu roku od dnia ślubu.

7. Czy kamerzyści kręcą wywiady z gośćmi? O ile Wam na tym zależy 🙂 My mieliśmy i wyszło super!  Trochę pytań wymyśliliśmy sami, część inicjowali kamerzyści razem z moją siostrą. Wywiady były wplecione w nasz główny film ślubny i serwowane urywkami. Prawdę mówiąc – nie mieliśmy nawet pojęcia, że je kręcą a wyszło tak zabawnie, że do dziś wspominamy niektóre życzenia 😉

8. Czy do ostatecznej wersji filmu możecie mieć poprawki i ile tur uwag mogą uwzględnić w cenie? My nie mieliśmy tego jasno doprecyzowanego chyba w umowie, ale zdaje się, że zamknęliśmy się w 5 turach poprawek. Uwagi staraliśmy się zgłaszać zbiorczo, wskazując konkretną rzecz wymagającą poprawy oraz precyzyjny czas wystąpienia tego w filmie.

9. Jaki jest koszt ponadprogramowych poprawek?

10. Kiedy usuwają materiał źródłowy i jaki macie czas na zgłoszenie poprawek? Jeśli nie wyrazicie chęci poprawek we wskazanym terminie – firma może usunąć ze swoich dysków/pamięci cały Wasz film i nie będziecie mieli już możliwości naniesienia poprawek. My dla porównania mieliśmy 7 dni na zgłoszenie uwag.

Kamerzyści

11. Ilu operatorów kamery jest obecnych w dniu ślubu? U nas było dwóch, chcieliśmy żeby nic im nie umknęło 🙂

12. Czy dojeżdża w miejsce Waszego ślubu/wesela? Nasi dojeżdżali bezpłatnie.

13. Jaki jest czas pracy kamerzysty w dniu ślubu – od której do której? Nasi byli z nami od przygotowań, aż do końca oczepin (ok. 1) 🙂

14. Czy drugi operator jest w cenie? Często pakiety obejmują pracę jednego kamerzysty i drugi jest dodatkowo płatny.

15. Jeśli operator jest jeden i pracuje w pojedynkę – czy może współpracuje z drugą osobą na prośbę Pary Młodej lub może polecić duet kamerzystów? Jeśli Wasze wesele jest na +120 osób, warto mieć dwóch operatorów. Dzięki temu będziecie mieć pewność, że nic nie umknie uwadze kamerzystów i Wasz film zyska więcej ciekawych ujęć.

16. Czy po Waszej stronie jest zapewnienie posiłków kamerzyście? Przeważnie tak 🙂 Większość sal weselnych na szczęście za talerzyk Podwykonawców bierze 50%.

17. Jaki strój obowiązuje go w pracy? Zarówno kamerzyści, jak i fotograf najczęściej ubrani są w stonowane, czarne ubranie i kryte obuwie, słyszałam też o strojach eleganckich – typowo weselnych. Wszystko po to, by wtopić się w tłum i być “niezauważalnym” dla gości 🙂

18. Czy w razie sytuacji losowych jest w stanie zapewnić zastępstwo? Analogicznie do sytuacji z fotografem – w umowie powinien znaleźć się taki zapisek na wypadek, gdyby losowe zdarzenie uniemożliwiło kamerzyście dotarcie na Wasz ślub.

19. Czy można się z nim spotkać osobiście/porozmawiać na Skype by się poznać i porozmawiać o ewentualnej współpracy? Spotkaliśmy się z kilkoma kamerzystami, którzy pokazali nam próbki swoich możliwości i ich zdaniem najlepsze teledyski/fragmenty filmów. To nam o wiele bardziej pozwoliło poznać ich styl pracy, montaż, dynamiczność filmu i wiele powiedziało o tym, jakich ujęć możemy się spodziewać.

20. Ile lat doświadczenia w pracy posiadają kamerzyści, którzy będą na Waszym ślubie? To pytanie godne uwagi. Dzięki temu będziecie wiedzieli, czy macie do czynienia z początkującymi operatorami, czy też z ekspertami. Doświadczenie przekłada się na jakość.

Plener ślubny

21. Czy pakiet obejmuje obecność kamerzysty podczas sesji plenerową? Nasz niestety nie obejmował i się nie zdecydowaliśmy. Później trochę żałowałam, ale cóż – mówi się trudno 🙂

22. Czy ujęcia plenerowe odbywają się w dniu ślubu (tzw. miniplener), czy w innym, ustalonym terminie?

23. Ile minut materiału planują nakręcić podczas pleneru/minipleneru?

24. Jeśli ujęć w plenerze nie ma w pakiecie, jaki jest ich koszt? W przypadku naszych kamerzystów była to kwota 500 zł (o tyle droższy pakiet). Tak jak wspomniałam wcześniej, odpuściliśmy.

25. Czy plener może być wyjazdowy i jakby to wyglądało cenowo? O ile chcielibyście film ślubny z ujęciami w innym mieście lub kraju 🙂

26. W ilu lokalizacjach odbywa się plener i ile trwa?

27. Czy ma jakieś rekomendacje dla Was, jeśli chodzi o miejsce sesji plenerowej?

Sprzęt i licencje

28. Skąd czerpią muzykę i czy mają licencję na utwory użyte w filmie?

29. Czy możecie podesłać Wasze ulubione kawałki? My nie tylko podesłaliśmy, ale jeszcze po otrzymaniu pierwszej wersji filmu mówiliśmy, od której minuty do której w filmie niech leci ten i ten podkład muzyczny 😉 Byliśmy trochę marudni co do niektórych podłożonych piosenek, ale koniec końców udało się je zmienić 🙂 Wybraliśmy też piosenkę do naszego teledysku.

30. Czy posiadają GoPro? Np. Jeśli zależy Wam na ujęciach z samochodu wiozącego Was do ślubu 🙂

31. Czy posiadają drona? Szczególnie, gdy chcielibyście mieć ujęcia z lotu ptaka np. nad kościołem czy salą weselną.

32. Czy posiadają licencję na drona? Licencja to tzw. “prawo jazdy na drona” i powinien je mieć każdy kamerzysta, który kręci filmy komercyjne (w celach zarobkowych) i posiada drona ważącego więcej niż 0.6 kg.

33. Na jakim sprzęcie pracują? Jeśli Was to ciekawi. W przypadku naszych kamerzystów były to kamery – lustrzanki cyfrowe, w jakości HD (film kręcony w technice DSLR). Ponadto nasi kamerzyści mieli dodatkowe, osobne źródła cyfrowego dźwięku – specjalne mikrofony oraz recordery.

34. Czy mają zapasowy sprzęt w razie nieprzewidzianej sytuacji (baterie, dodatkowy aparat)? Powinni, obowiązkowo!

35. Czy tworzą kopię zapasową materiału? Przede wszystkim ten dzień nie powtórzy się drugi raz. Gdyby z jakiegoś powodu materiał uległ uszkodzeniu w jakikolwiek sposób, Wy nie otrzymacie swojego filmu.

36. Czy posiadają aktualne uprawnienia Kurii Diecezjalnej na kamerowanie w obiektach sakralnych (kościołach)?

Płatności

37. Jak wygląda forma płatności i kiedy następuje rozliczenie za usługę? W naszym przypadku był to zadatek w wysokości 1000 zł. Resztę płaciliśmy przy odbiorze.

38. Ile kosztuje w razie co dodatkowa godzina pracy kamerzysty w dniu wesela? Jeśli godziny pracy kamerzysty nie do końca spełniają Wasze oczekiwania, dopytajcie czy jest możliwość by został chwilę dłużej i ile by Was to kosztowało.

Na koniec…

To już wszystkie z mojej perspektywy kluczowe pytania, które warto zadać zarówno fotografowi, jak i kamerzyście 🙂 Pamiętajcie, że tego dnia to Wy jesteście najważniejsi i będziecie w centrum uwagi wszystkich. Starajcie się nie pokazywać stresu, pamiętajcie aby często się uśmiechać – szczególnie do fotografa i kamerzysty 🙂 Do tego bawcie się, pomachajcie czasem do kamery, wyślijcie buziaka lub puśćcie oczko – starajcie się po prostu nawiązać fajną “relację” z kamerą i aparatem, jakby to był Wasz największy przyjaciel. Jeśli czujecie potrzebę i chcecie dodać sobie pewności siebie, poćwiczcie wcześniej mimikę przed lustrem. Gwarantuję Wam, że efekt końcowy będzie super i będziecie zadowoleni 🙂 Powodzenia!

Jeśli uważasz, że wśród powyższych pytań brakuje ważnego pytania – daj znać w komentarzu 🙂 Zobacz także mój wpis o tym, o co warto pytać w salonie podczas poszukiwań wymarzonej sukni ślubnej.